Dữ liệu, tưởng chừng như vô hình, nhưng lại là chứng nhân sống động của lịch sử. Từng dòng văn bản, tấm ảnh, đoạn phim tư liệu, cho tới những tài liệu mật một thời nay được số hóa, tất cả đã trở thành kho báu ký ức dân tộc. Không chỉ lưu giữ, dữ liệu còn kể lại quá khứ bằng cách riêng: trung thực, chính xác và có khả năng vượt không gian, thời gian.
Từ những hồ sơ về chiến dịch Điện Biên Phủ cho đến nhật ký chiến sĩ Trường Sơn, từ bản đồ hành chính năm 1945 cho tới hình ảnh ngày thống nhất đất nước 1975, từ thước phim tư liệu đen trắng cho đến hình ảnh vệ tinh hôm nay, mọi dấu ấn của đất nước đều được mã hóa, lưu trữ, phục dựng và kết nối thành hệ sinh thái ký ức số.
80 năm qua, dân tộc Việt Nam đi qua chiến tranh, hòa bình, tái thiết và đổi mới. Và dữ liệu chính là cây cầu nối liền các thời đại, giúp chúng ta không quên quá khứ, hiểu được hiện tại và kiến tạo tương lai. Dữ liệu giúp những lớp trẻ hôm nay sinh ra trong thời bình vẫn có thể nghe được tiếng súng, thấy được khói lửa và cảm nhận được tinh thần bất khuất của cha ông qua từng pixel, từng dòng mã, từng bản đồ trực tuyến.
Hơn cả một công cụ lưu trữ, dữ liệu đã trở thành hạ tầng của trí tuệ dân tộc. Chúng ta không chỉ dùng dữ liệu để ghi lại lịch sử mà còn để vận hành đất nước, hoạch định chính sách, kết nối cộng đồng, chuyển đổi kinh tế và bảo vệ chủ quyền. Những dữ liệu về đất đai, dân cư, tài nguyên, giáo dục, công nghiệp, y tế… là tài sản vô giá trong quá trình hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện.
Và trong hành trình ấy, Việt Nam đã chuyển mình: từ một quốc gia nhập khẩu công nghệ trở thành quốc gia làm chủ dữ liệu. Những nền tảng dữ liệu do người Việt phát triển, những bản đồ chủ quyền số, những sáng kiến mở dữ liệu vì cộng đồng... đang từng bước khẳng định tinh thần “tự lực, tự cường” trong kỷ nguyên mới.
80 năm là một hành trình đầy gian nan nhưng cũng đầy kiêu hãnh. Để giờ đây, từ từng dòng văn bản lịch sử cho tới hệ thống dữ liệu quốc gia, tất cả đều là minh chứng sống động cho khát vọng độc lập - thịnh vượng - sáng tạo của một dân tộc anh hùng. Chúng ta tự hào khi có một quá khứ vẻ vang. Nhưng chúng ta càng tự hào hơn khi có một thế hệ đang viết tiếp lịch sử bằng ngôn ngữ của dữ liệu, bằng công nghệ của tương lai và bằng khát vọng làm chủ vận mệnh số của chính mình.
