Dữ liệu y tế: tài nguyên mới, cũng là “điểm yếu” cần được bảo vệ

Trong tham luận tại hội thảo, Thiếu tá Đào Đức Triệu, Tổng Thư ký Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, nhấn mạnh rằng Khung Kiến trúc Dữ liệu Quốc gia không chỉ là một công cụ kỹ thuật, mà còn là “bản thiết kế” cho cách thức chúng ta nhìn nhận và quản trị dữ liệu y tế. Ông chỉ rõ ba trọng tâm: an ninh dữ liệu trong nghiên cứu lâm sàng, bảo vệ dữ liệu cá nhân theo pháp luật, và triển khai thực tiễn trong hệ thống y tế. Đây là những yếu tố then chốt khi y tế đang tiến dần tới mô hình y học chính xác, cá thể hóa, nơi mỗi dữ liệu bệnh nhân có giá trị không kém một tài sản quốc gia.

Nhưng cùng với giá trị, dữ liệu y tế cũng đặt ra rủi ro: nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân, tấn công mạng, hay lạm dụng dữ liệu thương mại. Việc thiếu khung pháp lý đầy đủ và tiêu chuẩn bảo mật đồng bộ có thể khiến những rủi ro này trở thành “tử huyệt” trong tiến trình chuyển đổi số ngành y.

Khung Kiến trúc Dữ liệu Quốc gia: từ tầm nhìn vĩ mô đến hành động vi mô

Theo ông Triệu, Khung Kiến trúc Dữ liệu Quốc gia là kết quả hợp tác của Viện Khoa học Dữ liệu và Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, được thiết kế gắn với Mô hình Liên thông số Quốc gia. Điểm đặc biệt là khung này không chỉ áp dụng ở cấp quốc gia, mà còn có thể cụ thể hóa cho từng bộ, ngành, địa phương, tổ chức và doanh nghiệp.

Từ pháp lý đến hợp tác: hai trụ cột để dữ liệu y tế cất cánh

Hội thảo khép lại với nhiều khuyến nghị, nổi bật là:

(i) Xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ cho dữ liệu y tế, vừa bảo đảm quyền riêng tư cá nhân, vừa tạo niềm tin xã hội trong việc chia sẻ và sử dụng dữ liệu.

(ii)   Mở rộng hợp tác đa chiều giữa cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, bệnh viện và doanh nghiệp công nghệ. Chỉ có sự liên kết này mới khai thác được tiềm năng dữ liệu y tế, từ nghiên cứu lâm sàng đến ứng dụng AI trong chẩn đoán và điều trị.

Trong bối cảnh Chính phủ thúc đẩy Quy định 05-QĐ/BCĐTW về mô hình liên thông số và quản trị dựa trên dữ liệu, những thảo luận tại hội thảo cho thấy ngành y tế hoàn toàn có thể trở thành lĩnh vực tiên phong, nơi dữ liệu không chỉ được bảo vệ nghiêm ngặt, mà còn được biến thành động lực đổi mới. 

Góc nhìn rộng hơn: Dữ liệu như “dòng máu” của hệ thống y tế số

Nếu coi hệ thống y tế là một cơ thể sống, thì dữ liệu chính là dòng máu lưu thông, nuôi dưỡng mọi quyết định và sáng kiến. Khung Kiến trúc Dữ liệu Quốc gia chính là bộ “hệ tuần hoàn” giúp dòng máu đó không bị tắc nghẽn, không rò rỉ, và luôn cung cấp dưỡng chất kịp thời.

Tổng Thư ký - Thiếu tá Đào Đức Triệu trình bày tại Hội thảo